કેનેડાના વિદેશ પ્રધાન અનિતા આનંદ અને ભારતના વિદેશ પ્રધાન એસ.જયશંકર / X@DrSJaishankar

કેનેડાના વિદેશ પ્રધાન અનિતા આનંદે ભારતને વિશ્વની ચોથી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા તરીકે ઓળખીને જણાવ્યું હતું કે, ૭૫ વર્ષથી વધુના રાજદ્વારી સંબંધોના આધારે ભારત કેનેડા માટે મહત્વનો ભાગીદાર રહેશે.

નાયગરામાં જી-૭ વિદેશ પ્રધાનોની બેઠકના ગાળે ભારતના વિદેશ પ્રધાન એસ. જયશંકર સાથે મુલાકાત બાદ અનિતા આનંદે આ વર્ષે ભારતની જી-૭ ચર્ચાઓમાં ભાગીદારીની પ્રશંસા કરી હતી.

આ વર્ષની તેમની ત્રીજી મુલાકાત હોવાથી દ્વિપક્ષીય સંબંધોમાં ગતિનું પ્રતિબિંબ પડ્યું છે.

પ્રધાનોની મુલાકાતો અને બેઠકોના સિલસિલાના ભાગરૂપે કેનેડાના વડાપ્રધાન માર્ક કાર્ની આવતા વર્ષની શરૂઆતમાં ભારતની મુલાકાત લેશે તે માટે માર્ગ મોકળો થયો છે.

અનિતા આનંદ ઉપરાંત કેનેડાના પ્રધાન મનિન્દર સિધુ હાલ ભારતની મુલાકાતે છે અને બંને દેશો વચ્ચે વેપારી સંબંધોને વધુ મજબૂત કરવા પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.

બેઠકના સ્થળ વ્હાઇટ ઓક્સ રિસોર્ટ બહાર ખાલિસ્તાન સમર્થકોના જૂથે ભારત વિરોધી સૂત્રોચ્ચાર કરતા વિરોધ પ્રદર્શન ચાલુ રાખ્યું હતું. તેઓએ ખાલિસ્તાની ધ્વજ અને બેનરો લઈને હાજરી આપી હતી.

સ્થળની આસપાસ કડક સુરક્ષા વ્યવસ્થા ગોઠવાઈ હતી. સુરક્ષા એજન્સીઓના કેટલાક સભ્યોએ ખાલિસ્તાન સમર્થકોની સામગ્રીની તપાસ કરીને ખાતરી કરી હતી કે કોઈ જોખમી કે વિસ્ફોટક વસ્તુ ન હોય.

આ દરમિયાન બેઠક પોતાના નિયત કાર્યક્રમ મુજબ ચાલુ રહી હતી. યજમાન તરીકે અનિતા આનંદે તમામ મહેમાન વિદેશ પ્રધાનો સાથે એકલ-એકલ મુલાકાતો કરી હતી.

અનિતા આનંદે ગઈકાલે નવી દિલ્હીમાં થયેલા વિસ્ફોટમાં મૃત્યુ પામેલાઓ પ્રત્યે જયશંકરને ગાઢ સંવેદના વ્યક્ત કરી અને આ દુઃખદ સમયમાં કેનેડા ભારતના લોકોની સાથે ઊભો છે તેનું પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો.

પ્રધાનોએ કેનેડા અને ભારતીય અધિકારીઓ વચ્ચે ચાલી રહેલા કાયદા અમલીકરણ વાર્તાલાપ પર વિચારોનું આદાન-પ્રદાન કર્યું હતું. તેમણે ઊર્જા, વેપાર અને લોકો-લોકો વચ્ચેના સંબંધો જેવા મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં સહકાર વધારવાની યોજના નક્કી કરતા કેનેડા-ભારત સંયુક્ત રોડમેપની પ્રગતિ પર પણ ચર્ચા કરી હતી.

પ્રધાન આનંદે આ વર્ષે ભારતની જી-૭ ચર્ચાઓમાં ભાગીદારીની કેનેડાની કદરનું પુનરોચ્ચાર કર્યું અને વિશ્વની ચોથી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા તરીકે તેમજ ૭૫ વર્ષથી વધુના રાજદ્વારી સંબંધોના આધારે ભારત કેનેડા માટે મહત્વનો ભાગીદાર હોવાનું જણાવ્યું હતું.

બંને પ્રધાનોએ કેનેડા-ભારત રોડમેપના અમલીકરણ માટે સતત સંપર્કમાં રહેવા સંમતિ દર્શાવી હતી.

આ ઉપરાંત અનિતા આનંદે ખાસ આર્થિક પગલાં (રશિયા) નિયમો હેઠળ વધારાના પ્રતિબંધો લાદવાની જાહેરાત કરી હતી.

કેનેડાના નવા પગલાં રશિયાના ઊર્જા આવક અને નાણાકીય સહાયકો પર આર્થિક ખર્ચ વધારીને તેની યુક્રેન પરના અનાવશ્યક અને અન્યાયી આક્રમણના જવાબમાં છે, જે તેની પરંપરાગત અને હાઇબ્રિડ લશ્કરી ક્ષમતાઓને પણ ઘટાડશે.

પ્રતિબંધોની યાદીમાં ૧૩ વ્યક્તિઓ અને ૧૧ સંસ્થાઓનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં રશિયાના ડ્રોન કાર્યક્રમના વિકાસ અને તૈનાથીમાં સંડોવાયેલા કેટલાકનો પણ સમાવેશ છે. કેનેડા રશિયા યુક્રેન સામે લડાઈના મેદાનમાં લાભ મેળવવા માટે આધાર રાખતી લશ્કરી ટેક્નોલોજીઓને નિશાન બનાવવામાં આગેવાન છે.

પ્રથમ વખત કેનેડાએ યુક્રેન સામે રશિયન હાઇબ્રિડ વ્યૂહરચનાઓમાં વપરાતા સાયબર ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના સપ્લાયર સંસ્થાઓ પર પણ પ્રતિબંધો મૂક્યા છે. રશિયા પોતાના આક્રમણના યુદ્ધ માટે ઊર્જા આવક પર આધાર રાખતો હોવાથી કેટલીક રશિયન લિક્વિફાઇડ નેચ્યુરલ ગેસ સંસ્થાઓ પર પણ પ્રતિબંધો મૂકાયા છે. આ પ્રતિબંધોમાં રશિયાના શેડો ફ્લીટના ૧૦૦ જહાજોની પણ યાદી છે.

આ પગલાં યુક્રેનની પ્રાથમિકતાઓના સીધા જવાબમાં છે અને રશિયા પર આર્થિક દબાણ વધારવા જી-૭ના ચાલુ પ્રયાસોને સમર્થન આપે છે, જે અમેરિકા, યુરોપિયન યુનિયન અને બ્રિટન દ્વારા તાજેતરમાં જાહેર કરાયેલા પ્રતિબંધો સાથે વ્યાપક સંરેખણમાં છે.

અનિતા આનંદે જણાવ્યું હતું કે, “કેનેડા યુક્રેનની સાર્વભૌમત્વ અને તેના લોકો પ્રત્યે અડગ પ્રતિબદ્ધ છે, જેઓ પુતિનની વિનાશક અને આક્રમક ક્રિયાઓ સામે પોતાના અધિકારોનો જોરદાર બચાવ કરી રહ્યા છે. કેનેડા સાથીઓ અને ભાગીદારો સાથે મળીને પ્રતિબંધો દ્વારા દબાણ વધારવાનું ચાલુ રાખશે જ્યાં સુધી રશિયા પોતાના અન્યાયી આક્રમણને અંત ન આપે.”

૨૦૧૪થી કેનેડાએ યુક્રેનની સાર્વભૌમત્વ અને પ્રાદેશિક અખંડિતતાના ઉલ્લંઘન તેમજ ગંભીર અને વ્યવસ્થિત માનવ અધિકાર ઉલ્લંઘનમાં સહભાગી ૩,૩૦૦થી વધુ વ્યક્તિઓ અને સંસ્થાઓ પર પ્રતિબંધો મૂક્યા છે.

કેનેડાએ રશિયા અથવા રશિયામાં વ્યક્તિઓના લાભ માટે માલસામાન અને મિલકતોના પરિવહનમાં સંડોવાયેલા ૪૦૦થી વધુ જહાજો પર રશિયાના શેડો ફ્લીટ સામે પગલાં લીધાં છે. આમાંના મોટા ભાગના પ્રતિબંધો જી-૭ સભ્યો સહિત સાથીઓ અને ભાગીદારો સાથે સંકલનમાં અમલી બનાવાયા છે.

આજે જાહેર કરાયેલા પગલાં યુરોપિયન યુનિયન, બ્રિટન અને અમેરિકા દ્વારા ઓક્ટોબરમાં જાહેર કરાયેલા સમાન પગલાંઓનું પૂરક છે. કેનેડા રશિયાના આક્રમણના યુદ્ધના રશિયન શાસન પર આર્થિક ખર્ચ વધારતા વધારાના સંકલિત પગલાં માટે સમાન વિચારધારા ધરાવતા ભાગીદારો સાથે કામ કરવાનું ચાલુ રાખશે.

કેનેડાના જી-૭ અધ્યક્ષપદના અંતિમ કાર્યક્રમના યજમાન તરીકે અનિતા આનંદે જાપાનના વિદેશ પ્રધાન મોતેગી તોશિમિત્સુ સાથે મુલાકાત કરી હતી. પ્રધાન મોતેગીના પદ સંભાળ્યા બાદ આ તેમની પ્રથમ વ્યક્તિગત મુલાકાત હતી અને તેનાથી કેનેડા-જાપાન વચ્ચેના વિશ્વસનીય ઇન્ડો-પેસિફિક ભાગીદારીને ઊંડી બનાવવામાં મદદ મળી.

અનિતા આનંદે કેનેડા-જાપાન સુરક્ષા, સંરક્ષણ અને આર્થિક ભાગીદારીને મજબૂત કરવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો અને જાપાનની આર્થિક અને ઊર્જા સુરક્ષાને મજબૂત કરવામાં કેનેડાને સ્થિર અને વિશ્વસનીય ભાગીદાર તરીકે રજૂ કર્યું. પ્રધાનોએ કેનેડા-જાપાન કાર્ય યોજના હેઠળ સામાન્ય સુરક્ષા અને સમૃદ્ધિના હિતોને આગળ વધારવાના માર્ગો પર ચર્ચા કરી.

અનિતા આનંદે ઇન્ડો-પેસિફિક પ્રત્યે કેનેડાની પ્રતિબદ્ધતા અને વિસ્તારમાં જાપાન સાથે વ્યૂહાત્મક ભાગીદાર તરીકે કામ કરવાનું પુનરોચ્ચાર કર્યું, જે કેનેડાની વિદેશ નીતિના ત્રણ સ્તંભો – સંરક્ષણ અને સુરક્ષા, આર્થિક સ્થિરતા અને મૂળભૂત મૂલ્યો – સાથે સંરેખિત છે.

કેનેડા અને જાપાન ૨૦૨૮માં રાજદ્વારી સંબંધોના ૧૦૦ વર્ષ નજીક આવી રહ્યા હોવાથી પ્રધાન આનંદ અને પ્રધાન મોતેગીએ લાંબા સમયની ભાગીદારી અને લોકો-લોકો વચ્ચેના સંબંધોને વધુ મજબૂત કરવા સંમતિ દર્શાવી.

અનિતા આનંદે ૧૧ અને ૧૨ નવેમ્બર, ૨૦૨૫ના રોજ યોજાયેલી જી-૭ વિદેશ પ્રધાનોની બેઠક પહેલાં ઓન્ટારિયોના ઓકવિલમાં બ્રિટનના વિદેશ, કોમનવેલ્થ અને વિકાસ બાબતોના સચિવ યવેટ કૂપર સાથે મુલાકાત કરી હતી.

તેમણે કેનેડા અને બ્રિટનના દ્વિપક્ષીય આર્થિક અને વેપાર કાર્ય જૂથ હેઠળ તાજેતરની પ્રગતિનું સ્વાગત કર્યું અને વેપાર તેમજ રોકાણ વધારવાની જરૂરિયાત પર ચર્ચા કરી. રિમેમ્બરન્સ ડેને યાદ કરવા પ્રધાન અને સચિવે સામાન્ય બલિદાનથી બંધાયેલી અને સામાન્ય મૂલ્યો તેમજ ઊંડા ઐતિહાસિક સંબંધોથી મજબૂત થયેલી કેનેડા અને બ્રિટન વચ્ચેની ટકાઉ ભાગીદારીનું પુનરોચ્ચાર કર્યું.

ચર્ચા દરમિયાન પ્રધાન આનંદે ટ્રાન્સએટલાન્ટિક સુરક્ષાને મજબૂત કરવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો અને નાટો સંરક્ષણ ખર્ચ અંગે કેનેડાની પ્રાથમિકતાઓ રજૂ કરી.