ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੇਰ ਸ਼ਾਮ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਨਾਲ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ - ਨਾਸਾ / IANS
ਨਾਸਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੁਣ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਸਹੀ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਡੇਟਾ ਅਤੇ ਹਾਲੀਆ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ।
ਹਰ ਸਾਲ ਅਕਤੂਬਰ ਅਤੇ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿਸਾਨ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਿੰਦ-ਗੰਗਾ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਧੂੰਏਂ ਅਤੇ ਧੁੰਦ ਦੀ ਇੱਕ ਮੋਟੀ ਪਰਤ ਫੈਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2025 ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦਾ ਸੀਜ਼ਨ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਰਿਹਾ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਸਾੜਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ।
ਨਾਸਾ ਦੇ ਗੋਡਾਰਡ ਸਪੇਸ ਫਲਾਈਟ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੀਰਨ ਜੇਠਵਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਬਹੁਤ ਮਾੜੀ ਰਹੀ। ਨਾਸਾ ਦੇ ਗੋਡਾਰਡ ਸਪੇਸ ਫਲਾਈਟ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੀਰਨ ਜੇਠਵਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਬਹੁਤ ਮਾੜੀ ਰਹੀ।
ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਿਵਹਾਰ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, " ਹੁਣ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮ 4 ਤੋਂ 6 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਤਰੀਕਾ ਬਦਲ ਲਿਆ ਹੈ।"
ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਪਤਾ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ GEO-KOMPSAT-2A ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੇ ਡੇਟਾ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਹਰ 10 ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਡੇਟਾ ਭੇਜਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, MODIS ਅਤੇ VIIRS ਵਰਗੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਵਾਰ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਉੱਪਰੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਦੇਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਲੱਗਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅੱਗਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਸਕਦਾ।
11 ਨਵੰਬਰ, 2025 ਨੂੰ, ਇੱਕ ਨਾਸਾ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨੇ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਸੰਘਣੇ ਧੂੰਏਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲਈਆਂ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਇੰਡੈਕਸ (AQI) ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ 400 ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ, ਜਿਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ ਪੱਧਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਧਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਕਈ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਕਰਨੇ ਪਏ ਅਤੇ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਹਵਾ ਦੀ ਗਤੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਸਥਿਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸੀਮਾ ਤੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ADVERTISEMENT
ADVERTISEMENT
Comments
Start the conversation
Become a member of New India Abroad to start commenting.
Sign Up Now
Already have an account? Login