ADVERTISEMENTs
_page-0001.jpg)
-10”-x-5.jpg)
ਭਾਰਤੀ UPI: ਛੋਟੇ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਵਾਧਾ, ਵੱਡੇ ਖਤਰੇ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ
UPI ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਨਕਦ ਭੁਗਤਾਨ, ਸਗੋਂ ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ
-
ਆਰ ਸੂਰਿਆਮੂਰਤੀ - Mon, 18, Aug 2025
- 15:12 EDT
- 5
UPI Payment / istock
ਭਾਰਤ ਦਾ ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਪੇਮੈਂਟ ਇੰਟਰਫੇਸ (UPI) ਹੁਣ ਸਿਰਫ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (SBI) ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਸਰਚ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਗਸਤ 2025 ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਔਸਤਨ 90,446 ਕਰੋੜ ($10.9 ਬਿਲੀਅਨ) ਦੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਹੋਏ, ਜੋ ਕਿ ਜਨਵਰੀ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਧ ਹਨ।
UPI ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਨਕਦ ਭੁਗਤਾਨ, ਸਗੋਂ ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮਈ 2025 ਤੱਕ ਕੁੱਲ ਰਿਟੇਲ ਮਨੀ ਡਿਮਾਂਡ ਦਾ 91% ਹਿੱਸਾ UPI ਰਾਹੀਂ ਆਇਆ, ਜਦਕਿ 2019 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਿਰਫ 40% ਸੀ। SBI ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ 1 ਰੁਪਏ ਦੇ UPI ਟ੍ਰਾਂਜ਼ੈਕਸ਼ਨ ਨਾਲ ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡ ਖਰਚ ਵਿੱਚ 14 ਪੈਸੇ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ।
ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ NPCI ਨੇ ਰਾਜ ਅਨੁਸਾਰ UPI ਡਾਟਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਰਿਹਾ। ਜੁਲਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ 1.9 ਅਰਬ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਹੋਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਕੀਮਤ 2.3 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰਹੀ। ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਨੇ 5.5% ਵੋਲਿਊਮ ਅਤੇ 5.8% ਵੈਲਯੂ ਦਰਜ ਕੀਤੀ। ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਿਹਾ, ਜੋ ਟਾਪ-5 ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਇੱਕੋ ਉੱਤਰੀ ਰਾਜ ਸੀ।
ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਅਤੇ ਤਮਿਲਨਾਡੁ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (ਜੁਲਾਈ ਵਿੱਚ 93,508 ਕਰੋੜ), ਗੁਜਰਾਤ (74,011 ਕਰੋੜ), ਅਤੇ ਵੈਸਟ ਬੰਗਾਲ (62,144 ਕਰੋੜ) ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਛੋਟੇ ਰਾਜ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੇਰਲਾ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਓਡੀਸ਼ਾ ਨੇ 1 ਤੋਂ 2% ਹਿੱਸਾ ਦਿੱਤਾ। ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ 43% ਟ੍ਰਾਂਜ਼ੈਕਸ਼ਨ "ਅਨਕਲਾਸੀਫਾਈਡ" ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਏ, ਯਾਨੀ ਜਿੱਥੇ ਕਿਸੇ ਰਾਜ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਿਆ।
ਥਰਡ-ਪਾਰਟੀ ਐਪਸ ਵਿੱਚ, ਫੋਨ-ਪੇਅ (PhonePe) ਅੱਗੇ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੂਗਲ ਪੇਅ (Google Pay) ਅਤੇ ਪੇਅ-ਟੀਐਮ (Paytm) ਆਉਂਦੇ ਹਨ। UPI ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਪੀਅਰ-ਟੂ-ਪੀਅਰ ਟ੍ਰਾਂਜ਼ੈਕਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਮਰਚੈਂਟ ਟ੍ਰਾਂਜ਼ੈਕਸ਼ਨਾਂ ਵੱਲ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ, ਫਾਸਟ ਫੂਡ, ਫਾਰਮੇਸੀ ਅਤੇ ਯੂਟਿਲਿਟੀ ਸਰਵਿਸਜ਼ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ UPI ਦੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਸਰਕਾਰੀ ਨੀਤੀ ਨੇ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। RuPay ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡ ਅਤੇ BHIM-UPI ਟ੍ਰਾਂਜ਼ੈਕਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਜ਼ੀਰੋ ਮਰਚੈਂਟ ਡਿਸਕਾਊਂਟ ਰੇਟ (MDR) ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਰਕੇ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਲਈ ਲਾਗਤ ਦੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 2,000 ਤੱਕ ਦੇ ਛੋਟੇ ਟ੍ਰਾਂਜ਼ੈਕਸ਼ਨਾਂ ਲਈ, ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਐਕਵਾਇਰਿੰਗ ਬੈਂਕਾਂ ਵੱਲੋਂ 0.15% ਰੀਇੰਬਰਸਮੈਂਟ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਹੁਣ ਤੱਕ UPI ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ, ਪਰ ਕੇਂਦਰੀਕਰਨ ਦੇ ਜੋਖਮ, ਵਿੱਤੀ ਤਣਾਅ, ਅਤੇ ਵਪਾਰੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੀਮਤ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਅਜੇ ਵੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਡਿਜੀਟਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਟੀਚੇ ਵੱਲ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, UPI ਸੰਭਾਵਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਬਣਿਆ ਰਹੇਗਾ।
Related
.jpg)
.jpg)
.jpeg)
ADVERTISEMENT
ADVERTISEMENT
ADVERTISEMENT
E Paper
ADVERTISEMENT
.jpg)
Video
Comments
Start the conversation
Become a member of New India Abroad to start commenting.
Sign Up Now
Already have an account? Login