ਡਾਟਾ ਫਾਰ ਇੰਡੀਆ 2025 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸਾਲ 2024 ਤੱਕ 1.85 ਕਰੋੜ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਜਾਂ ਆਬਾਦੀ ਸਾਰੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਲਗਭਗ 6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਇਹ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਸਮੂਹ ਹਨ ਅਤੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਵਰਗ ਹਨ।
ਉਧਰ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਕੀਰਤੀਵਰਧਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ 2 ਲੱਖ 06 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਛੱਡੀ। ਯਾਨੀ, ਇੰਨੇ ਲੋਕ ਭਾਰਤ ਛੱਡ ਕੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਵਸੇ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਛੱਡਣ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜਾਰੀ ਹੈ ਬਲਕਿ ਉਸ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ 2,16,219 ਅਤੇ ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 2 ਲੱਖ 25 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਛੱਡੀ।
ਜੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉੱਪਰੋਂ ਦੇਖੀਏ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਤੰਤਰ ਦੀ ਸੁਣੀਏ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਚੰਗੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਪੰਜਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਗਰ-ਮਹਾਨਗਰ ਤਾਂ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਹੀ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਾਲ ਅਤੇ 'ਬਿਗ ਬਾਜ਼ਾਰ' ਖੁੱਲ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ। ਐਕਸਪ੍ਰੈਸਵੇਅ ਦਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਅਮੀਰ ਆਬਾਦੀ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾ ਕੇ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਵੀ ਵਾਪਸ ਨਾ ਆਉਣ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨੇ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ 'ਦੂਜੀ ਧਰਤੀ' 'ਤੇ ਹੀ ਵਸ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਚੰਗਾ ਤਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਦੂਰੋਂ। ਵਿਰਾਸਤ, ਸੰਸਕਾਰ, ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ — ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਠੀਕ ਹਨ, ਪਰ ਨਿੱਜੀ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੱਛਮੀ ਉੱਨਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਬਦਲ ਜਾਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਵੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਦੀ ਚਾਹਤ ਨੂੰ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ ਹੈ।
ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਗਾਰੰਟੀ। ਇਹ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਸ਼ਾਇਦ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜਾਂ ਨਾਂਹ ਦੇ ਬਰਾਬਰ। ਆਮ ਸਮਾਜ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਵਰਗ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਰਥ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੌਕੇ ਤਾਂ ਘੱਟ ਹਨ ਹੀ, ਪਰ ਭਰੋਸਾ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਹ ਭਰੋਸਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਮਿਹਨਤ ਕਰਾਂਗੇ ਤਾਂ ਹੱਕ ਮਿਲੇਗਾ ਹੀ। ਫਿਰ, ਵਿਵਸਥਾ ਨੇ ਵੀ ਆਮ ਆਦਮੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਯਕੀਨੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਸਿਰਫ਼ ਖੋਖਲੇ ਨਾਅਰਿਆਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਮਿਲਣਾ ਤਾਂ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਕੰਮ ਵਾਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਚਲਾਕੀ ਅਤੇ ਚਾਪਲੂਸੀ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਹੈ। ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਪਾੜ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਕੂਨ ਦਾ ਜੀਵਨ ਔਖਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਜੋ ਸਮਰੱਥ ਹੈ, ਕਾਬਿਲ ਹੈ, ਉਹ ਤਾਂ 'ਸਰਹੱਦ' ਪਾਰ ਕਰੇਗਾ ਹੀ।
ADVERTISEMENT
ADVERTISEMENT
Comments
Start the conversation
Become a member of New India Abroad to start commenting.
Sign Up Now
Already have an account? Login