સુરત ડાયમંડ બુર્સ, જેને વિશ્વનું સૌથી મોટું ઓફિસ કોમ્પ્લેક્સ ગણાવવામાં આવે છે અને જે પેન્ટાગોનને પણ સાઈઝમાં પાછળ છોડે છે, તે ભારતની વધતી જતી વેપારી મહત્વાકાંક્ષાઓનું પ્રતીક હોવા છતાં આજે ભયંકર શાંતિમાં ડૂબેલું છે, જ્યાં માત્ર થોડા વેપારીઓ જ કામ કરતા જોવા મળે છે.
કારણ: વ્યવસાય ધીમો પડી ગયો છે અને ભવિષ્યની સ્થિતિ નિરાશાજનક દેખાય છે.
ભારતના હીરા ઉદ્યોગની નિકાસ ચીનની નબળી માંગને કારણે બે દાયકાના નીચલા સ્તરે પહોંચી ગઈ છે. આ ઉપરાંત, હવે અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની નીતિઓ હેઠળ ઊંચા ટેરિફનો ખતરો ભારતના સૌથી મોટા બજારને, જે તેના 28.5 અબજ ડોલરની વાર્ષિક રત્ન અને આભૂષણ નિકાસનો લગભગ એક તૃતીયાંશ હિસ્સો ધરાવે છે, બંધ કરવાની ધમકી આપે છે.
સુરત, જ્યાં વિશ્વના 80%થી વધુ રફ હીરા કાપવામાં અને પોલિશ કરવામાં આવે છે, ત્યાં ઓર્ડર્સ ઘટવા લાગ્યા છે, કારણ કે અમેરિકાના આગામી ટેરિફે ખરીદદારોનો વિશ્વાસ ડગમગાવી દીધો છે.
નાના નિકાસકારો પાસે આ ફટકો સહન કરવા માટે ઓછા વિકલ્પો છે, જ્યારે કેટલાક મોટા ખેલાડીઓ બોત્સવાના જેવા દેશોમાં, જ્યાં અમેરિકાનો ટેરિફ માત્ર 15% છે, તેમના કેટલાક કામકાજ ખસેડવાનું આયોજન કરી રહ્યા છે. ભારતનો હાલનો 25% ટેરિફ 27 ઓગસ્ટથી બમણો થવાની ધારણા છે.
ધર્મનંદન ડાયમંડ્સના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર હિતેશ પટેલે જણાવ્યું, “અમે ઓગસ્ટના અંત સુધી રાહ જોઈ રહ્યા છીએ, પરંતુ જો આ સ્થિતિ ચાલુ રહી તો અમે બોત્સવાનામાં ઉત્પાદન વધારી શકીએ છીએ.” તેમણે ઉમેર્યું કે અમેરિકાના ટેરિફને કારણે તેમની વાર્ષિક આવકમાં 20-25%નો ઘટાડો થવાની શક્યતા છે.
જેમ એન્ડ જ્વેલરી એક્સપોર્ટ પ્રમોશન કાઉન્સિલ (GJEPC)ના વાઈસ ચેરમેન શૌનક પરીખે જણાવ્યું કે ઉદ્યોગ ધીમી માંગને જવાબમાં કામના દિવસો અને કલાકોમાં ઘટાડો કરી રહ્યો છે.
સુરત ડાયમંડ બોર્સમાં 4,700થી વધુ ઓફિસો વેચાઈ ગઈ છે, પરંતુ એક બોર્સ અધિકારીએ નામ ન આપવાની શરતે જણાવ્યું કે માત્ર 250 જેટલી ઓફિસો જ વપરાશમાં છે, અને ઘણી કંપનીઓ અહીં ખસી જવાની યોજનાઓ પર પુનર્વિચાર કરી રહી છે.
મુંબઈ સ્થિત એક ડાયમંડ ફર્મના માલિક, જેણે ગયા વર્ષે બુર્સમાં જગ્યા ખરીદી હતી,એ જણાવ્યું કે તેણે સુરતમાં ખસી જવાની યોજના મોકૂફ રાખી છે. “અમેરિકાના ટેરિફે અમારો વ્યવસાય પહેલેથી જ હચમચાવી દીધો છે, અને અમે મુંબઈથી સુરત ખસવાની વધારાની મુશ્કેલી નથી ઈચ્છતા,” તેમણે નામ ન આપવાની શરતે જણાવ્યું.
ડિસેમ્બર 2023માં, વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 67 લાખ ચોરસ ફૂટમાં ફેલાયેલા આ બોર્સનું ઉદ્ઘાટન કરતા તેને “નવા ભારતની શક્તિ અને નવા સંકલ્પ”નું પ્રતીક ગણાવ્યું હતું. નવ એકબીજા સાથે જોડાયેલા ટાવરો, દરેકમાં 15 માળ અને ચમકતા કાચના ફેસેડ સાથે, આ બોર્સમાં બેંકો, કસ્ટમ્સ ઓફિસો, સુરક્ષિત વોલ્ટ અને જ્વેલરી મોલનો સમાવેશ થાય છે, જે વૈશ્વિક હીરા ઉદ્યોગ માટે એક-સ્ટોપ હબ તરીકે ડિઝાઈન કરવામાં આવ્યું છે.
પીક સીઝનમાં પણ ઝાંખી ચમક
આ સમયે, સુરતના કારીગરો સામાન્ય રીતે ક્રિસમસ અને નવા વર્ષ પહેલા અમેરિકાથી આવતા ઓર્ડરના વધારાને પહોંચી વળવા ઉત્પાદન વધારે છે. પરંતુ આ વર્ષે, ઘણા કારીગરોને ખાતરી નથી કે તેમને કામ પણ મળશે કે નહીં.
સુરતમાં કટિંગ અને પોલિશિંગ યુનિટ ચલાવતા શૈલેશ માંગુકિયાએ જણાવ્યું, “માંગ એટલી ખરાબ રીતે ઘટી ગઈ છે કે ગયા વર્ષે 25,000 રૂપિયામાં વેચાતા હીરાના પેકેટ હવે માંડ 18,000 રૂપિયામાં વેચાય છે.” તેમણે તેમના કર્મચારીઓની સંખ્યા 125થી અડધી કરી દીધી છે.
GJEPCના પરીખે જણાવ્યું કે ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે ટેરિફ ઘટાડવા માટેના વેપાર કરારની ગેરહાજરીમાં, 1.5 લાખથી 2 લાખ કામદારો નોકરી ગુમાવી શકે છે.
ટેરિફના ફટકાને કારણે, અમેરિકી ખરીદદારો ઈઝરાયેલ, બેલ્જિયમ અને બોત્સવાના જેવા દેશોમાંથી હીરા ખરીદવાનું વધુ પસંદ કરશે, એમ ઉદ્યોગના અધિકારીઓએ જણાવ્યું.
ભારતના હીરા નિકાસકારો અમેરિકાના નુકસાનની ભરપાઈ માટે એશિયા, યુરોપ અને મધ્ય પૂર્વમાં વેચાણ વધારવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે, પરંતુ નવા હીરા ખરીદદારો શોધવા સરળ નથી, એમ નિકાસકારોએ જણાવ્યું.
ઉદ્યોગ રફ હીરાની ખરીદી ઘટાડી રહ્યો છે અને નાણાકીય પ્રવાહ જાળવવા ન્યૂનતમ ઈન્વેન્ટરી સાથે કામ કરી રહ્યો છે, જ્યારે નાણાકીય તંગીનો સામનો કરી રહેલા નાના એકમો ટકી રહેવા માટે ઊંડા ડિસ્કાઉન્ટ આપી રહ્યા છે, એમ નિકાસકારોએ જણાવ્યું.
એકમાત્ર સકારાત્મક પાસું એ છે કે ભારતની સ્થાનિક માંગ.
ભારત, જેણે તાજેતરમાં ચીનને પાછળ છોડીને વિશ્વનું બીજું સૌથી મોટું હીરા બજાર બન્યું છે, ત્યાં હીરાની માંગ સતત વધી રહી છે, એમ વેનસ જ્વેલના ભાગીદાર હિતેશ શાહે જણાવ્યું, જે ટિફની એન્ડ કો. અને હેરી વિન્સ્ટન જેવી વૈશ્વિક લક્ઝરી બ્રાન્ડ્સને સપ્લાય કરે છે.
“છેલ્લા 10-15 દિવસથી અમારું વેચાણ થોડું ધીમું પડ્યું છે, પરંતુ અમેરિકન માંગનું નુકસાન ભારતીય બજારમાં સારી માંગ દ્વારા ભરપાઈ કરવામાં આવી રહ્યું છે,” શાહે જણાવ્યું.
(1 ડોલર = 87.46 રૂપિયા)
Comments
Start the conversation
Become a member of New India Abroad to start commenting.
Sign Up Now
Already have an account? Login