ADVERTISEMENT
ADVERTISEMENT
ਪਵਿੱਤਰ ਰਸਮਾਂ, ਅਰਬਾਂ ਡਾਲਰ ਦੇ ਸੁਪਨੇ: ਭਾਰਤੀ ਵਿਆਹ ਬਣੇ ਫੇਮਸ ਕਾਰੋਬਾਰ
ਕਾਨਫੀਡ੍ਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਆਲ ਇੰਡਿਆ ਟ੍ਰੇਡਰਜ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਵੀਣ ਖੰਡੇਲਵਾਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਦ ਬਿਗ ਫੈਟ ਇੰਡੀਅਨ ਵੈਡਿੰਗ” ਹੁਣ ਸਵਦੇਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।”
-
ਆਰ ਸੂਰਿਆਮੂਰਤੀ - Fri, 31, Oct 2025
- 10:31 EDT
- 3
ਭਾਰਤੀ ਵਿਆਹ / Pexels
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਕਦੇ ਵੀ ਨਿੱਜੀ ਮਾਮਲਾ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਇਹ ਇਕ ਜਨਤਕ ਤਮਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਰਦੀ, ਜਦੋਂ ਪਾਰਾ ਘਟਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਦੇਸ਼ ਮੁੜ ਆਪਣਾ ਮਨਪਸੰਦ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ — ਵਿਆਹ ਦਾ ਮੌਸਮ। 1 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ 14 ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ, ਲਗਭਗ 46 ਲੱਖ ਜੋੜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ — ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਅੰਕੜਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਥਾਂ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਭਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਜੋੜੇ ਮਿਲ ਕੇ ਲਗਭਗ 6.5 ਲੱਖ ਕਰੋੜ (78 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ) ਖਰਚਣਗੇ, ਕਾਨਫੀਡ੍ਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਆਲ ਇੰਡਿਆ ਟ੍ਰੇਡਰਜ਼ (CAIT) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ।
ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਛਾਏ ਹੋਏ ਹਨ, ਭਾਰਤੀ ਵਿਆਹ ਅਜੇ ਵੀ ਸ਼ਾਨੋ-ਸ਼ੌਕਤ ਨਾਲ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਛੱਤਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇਕ ਵਿਆਹ ਪਲਾਨਰ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, “ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਸਮਾਰੋਹ ਨਹੀਂ — ਬਲਕਿ ਇਹ ਇਕ ਲਾਈਫ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਹੈ,” ਜਿੱਥੇ ਬੁਕਿੰਗਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਨੇ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਰੇਟ 20% ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਪਰਿਵਾਰ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ — ਬਚਤਾਂ, ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਪੈਸੇ ਜੋੜਦੇ ਹਨ। 4 ਲੱਖ ਦੇ ਸਮੂਹਿਕ ਵਿਆਹਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਕਰੋੜ ਦੇ ਮਹਿਲਨੁਮਾ ਵਿਆਹਾਂ ਤੱਕ, ਹਰ ਸਮਾਰੋਹ ਇਕ ਵੱਡੇ ਆਰਥਿਕ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ — ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੈਟਰਰ, ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਲਿਆਂ, ਟੈਂਟ ਸਜਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ, ਮਹਿੰਦੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ, ਸੁਨਿਆਰੇ ਅਤੇ ਬੈਂਡ ਬਾਜੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਕੱਲੇ ਇਸ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ—ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ, ਪਰ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਵਿਆਹ ਦੇ ਢੋਲ ਦੀ ਤਾਲ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ ਇਸਨੂੰ ਖਰਚੇ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਸਮਾਜ ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਸਨੂੰ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਵੇਖਦੇ ਹਨ। ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੀ 4.8 ਲੱਖ ਵਿਆਹਾਂ ਤੋਂ 1.8 ਲੱਖ ਕਰੋੜ (21.5 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ) ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ — ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਂਕ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਚੂੜੇ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਰੋਲ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਸੁਨਿਆਰੇ, ਉੱਥੇ ਇਸ ਮੌਸਮ ਦੀ ਰੌਣਕ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾੜੀ ਵਪਾਰੀ ਅਨੀਲ ਜੈਨ ਹੱਸਦੇ ਹੋਏ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਦਸੰਬਰ — ਇਹ ਸਾਡੀ ਦੀਵਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।”
ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਨੇੜੇ ਗਲਾਸ ਟਾਵਰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਰਸਮਾਂ ਦੇ ਗਵਾਹ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ — ਲਗਜ਼ਰੀ ਡੈਸਟਿਨੇਸ਼ਨ ਵਿਆਹਾਂ ਦੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਡਰੋਨ ਸ਼ੋਅ, ਸੈਲੀਬ੍ਰਿਟੀ ਡੀਜੇ ਅਤੇ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਆਰਚਿਡ (orchids) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਸਾਲ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਹੈ — ਆਯਾਤ ਕੀਤੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਾਹਰ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਸੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅੰਦਰ। CAIT ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਮੁਤਾਬਕ, ਹੁਣ 70% ਵਿਆਹੀ ਖਰੀਦ — ਕਪੜੇ ਅਤੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਜਾਵਟ ਤੱਕ — “ਮੇਡ ਇਨ ਇੰਡੀਆ” ਹਨ।
ਜੈਪੁਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰਦੋਜ਼ੀ ਕਾਰੀਗਰ ਹੱਥੀ ਕਢਾਈ ਕੀਤੇ ਲਹਿੰਗਿਆਂ ਦੇ ਆਰਡਰ ਪੂਰੇ ਕਰਨ ਲਈ ਜੱਦੋ-ਜਹਿਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਗਹਿਣਿਆਂ ਦਾ ਖੇਤਰ 97,500 ਕਰੋੜ (11.7 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ) ਦਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਕਪੜਿਆਂ ਦਾ 65,000 ਕਰੋੜ (7.8 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ)। CAIT ਦੇ ਪ੍ਰਵੀਣ ਖੰਡੇਲਵਾਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਦ ਬਿਗ ਫੈਟ ਇੰਡੀਅਨ ਵੈਡਿੰਗ” ਹੁਣ ਸਵਦੇਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।”
ਰਸਮਾਂ ਅਜੇ ਵੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਜੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਹੁਣ ਸਿਲਿਕਨ ਵੈਲੀ ਦੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। AI ਅਧਾਰਿਤ ਪਲੈਨਿੰਗ ਐਪ ਹੁਣ ਕਲਰ ਥੀਮ, ਮਹਿਮਾਨ ਸੂਚੀਆਂ ਅਤੇ ਪਲੇਲਿਸਟਾਂ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰਿਵਾਰ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਬਜਟ ਦਾ ਲਗਭਗ 2% ਡਿਜ਼ਿਟਲ ਸਟੋਰੀਟੈਲਿੰਗ ’ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਦੇ ਹਨ — ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਰੀਲਾਂ, ਡਰੋਨ ਵੀਡੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਅਤੇ ਵੈਡਿੰਗ ਵੈਬਸਾਈਟ ’ਤੇ।
ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹਾਂ ਦੀ ਭੂਗੋਲਤਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਮਹਿਲ ਡੈਸਟੀਨੇਸ਼ਨ ਵੈਡਿੰਗ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੁੱਕ ਹਨ, ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਰਿਜ਼ੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰਬਾ ਨਾਈਟਸ ਦੀ ਗੂੰਜ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੈਟਰਿੰਗ ਦੇ ਆਰਡਰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਕਾਰਪੋਰੇਟ-ਸਟਾਈਲ ਇਵੈਂਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਤੇ ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਮੰਦਿਰ ਵਿਆਹ-ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਰ ਖੇਤਰ ਇਸ ਮੌਸਮ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਵਿਲੱਖਣ ਰੰਗ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਚਮਕ-ਧਮਕ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇਕ ਵੱਡੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਤਾਕਤ ਹੈ। ਟੈਂਟ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰਾਂ ਤੱਕ, ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਵਿਆਹਾਂ ਦੀ ਧੁਨ ’ਤੇ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਉਦਯੋਗ ਲਈ ਇਹ ਸਾਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਰੁਝਾਨ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਟੈਕਸਟਾਈਲ, ਹੈਂਡੀਕ੍ਰਾਫਟ, ਲਾਜਿਸਟਿਕਸ ਅਤੇ ਹਾਸਪਿਟੈਲਿਟੀ ਖੇਤਰ ਕਾਫੀ ਵਿਅਸਤ ਦਿੱਖਦੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਆਪਣਾ ਹਿੱਸਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ — ਸਿਰਫ਼ 45 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 75,000 ਕਰੋੜ (9 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ) ਦਾ GST।
ਜਦੋਂ ਇਸ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਜੋੜੇ ਫੇਰੇ ਲੈਣਗੇ, ਭਾਰਤ ਮੁੜ ਸਾਬਤ ਕਰੇਗਾ ਕਿ ਉਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਉਦਯੋਗਿਕ ਤਾਕਤ IT ਜਾਂ ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਨਹੀਂ — ਬਲਕਿ ਜਸ਼ਨ ਤੇ ਤਿਓਹਾਰ ਹੈ। ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਦੀਏ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਵਿਆਹੀ ਐਪ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਤੱਕ, ਹਰ ਕੋਈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।
Related
ADVERTISEMENT
ADVERTISEMENT
E Paper
Video
Comments
Start the conversation
Become a member of New India Abroad to start commenting.
Sign Up Now
Already have an account? Login