જે.પી. મોર્ગન કોમોડિટીઝ રિસર્ચ અને ઉદ્યોગ સૂત્રોના ડેટા / Kpler, J.P.Morgan Commodities Research
ભારત રશિયન ક્રૂડ ઓઇલનું મોટું ખરીદદાર હોવા છતાં, રશિયન રિફાઇન્ડ પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોની આયાતમાં તેનો હિસ્સો તુર્કી, ચીન અને બ્રાઝિલ જેવા ટોચના ખરીદદારોની તુલનામાં ઓછો છે. 2022થી, યુરોપિયન યુનિયન (EU) અને યુકે દ્વારા પ્રતિબંધો લાગુ થયા બાદ આ ત્રણ દેશોએ રશિયન ઓઇલ ઉત્પાદનોની ખરીદીમાં નોંધપાત્ર વધારો કર્યો છે.
જે.પી. મોર્ગન કોમોડિટીઝ રિસર્ચ અને ઉદ્યોગ સૂત્રોના ડેટા અનુસાર, ડિસેમ્બર 2022થી જુલાઈ 2025 સુધી તુર્કીએ રશિયન રિફાઇન્ડ ઓઇલ ઉત્પાદનોની નિકાસનો 26% હિસ્સો ધરાવ્યો હતો. ચીને 13% અને બ્રાઝિલે 12% હિસ્સો ધરાવ્યો. આ શ્રેણીમાં ભારત ટોચના પાંચ ખરીદદારોમાં નથી.
આ દરમિયાન, જુલાઈ 2025માં ભારતની રશિયન ક્રૂડ ઓઇલની આયાત 1.6 મિલિયન બેરલ પ્રતિ દિવસ હતી, જે જૂનની તુલનામાં 24% અને ગયા વર્ષની તુલનામાં 23.5% ઓછી છે. આમ છતાં, ભારત રશિયન ક્રૂડનું મુખ્ય ખરીદદાર રહ્યું છે, જે વૈશ્વિક ઓઇલ માર્કેટને સ્થિર રાખવામાં અને પુરવઠાના આંચકાઓને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
ઉદ્યોગ નિષ્ણાતોના જણાવ્યા અનુસાર, ભારત આંતરરાષ્ટ્રીય વેપારીઓ દ્વારા રશિયન ક્રૂડ ખરીદે છે, રશિયન કંપનીઓ પાસેથી સીધું નહીં, અને તે પણ G7 દ્વારા નિર્ધારિત કિંમત મર્યાદાથી નીચેના ભાવે. નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે જો ભારત આ ખરીદી બંધ કરે તો વૈશ્વિક ઓઇલના ભાવમાં નોંધપાત્ર ઉછાળો આવી શકે છે.
અન્ય મહત્વની વિગતો:
- ક્રૂડ ઓઇલ: 2022થી ચીને રશિયન ક્રૂડ નિકાસનો 47% હિસ્સો ધરાવ્યો, જ્યારે EU અને તુર્કી દરેકે માત્ર 6% હિસ્સો ધરાવ્યો.
- LNG (લિક્વિફાઇડ નેચરલ ગેસ): EU 51% સાથે ટોચનું ખરીદદાર હતું, ત્યારબાદ ચીન (21%) અને જાપાન (18%).
- પાઇપલાઇન ગેસ: EU 37% સાથે આગળ હતું, જ્યારે ચીન 30% અને તુર્કી 27% સાથે હતા.
જૂન 2025માં, EU ચીન, ભારત અને તુર્કી પછી રશિયન ફોસિલ ઇંધણનું ચોથું સૌથી મોટું ખરીદદાર હતું, જેમાં પાંચ EU દેશોએ આ આયાત માટે આશરે €1.2 બિલિયન ચૂકવ્યા.
પ્રતિબંધો હોવા છતાં, કેટલીક છૂટછાટો ચાલુ છે. રશિયન ક્રૂડ હજુ પણ ડ્રુઝબા પાઇપલાઇન દ્વારા હંગેરી, સ્લોવાકિયા અને ચેક રિપબ્લિકમાં પહોંચે છે. જાપાનને 28 જૂન, 2026 સુધી રશિયન સમુદ્રી ઓઇલ પરના પ્રતિબંધોમાંથી મુક્તિ છે. EUના 18મા પ્રતિબંધ પેકેજમાં કેનેડા, નોર્વે, સ્વિટ્ઝર્લેન્ડ, યુકે અને અમેરિકા માટે પણ અપવાદો રાખવામાં આવ્યા છે.
વૈશ્વિક ઊર્જા વેપારમાં આ ફેરફાર દર્શાવે છે કે તુર્કી, ચીન અને બ્રાઝિલ રિફાઇન્ડ ઓઇલ સેગમેન્ટમાં પ્રભુત્વ ધરાવે છે, જ્યારે ભારત રિફાઇન્ડ પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોની તુલનામાં ક્રૂડ ઓઇલની આયાતને પ્રાથમિકતા આપે છે.
ADVERTISEMENT
ADVERTISEMENT
Comments
Start the conversation
Become a member of New India Abroad to start commenting.
Sign Up Now
Already have an account? Login