ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગે સોમવારે "ગ્લોબલ સાઉથ"ને પ્રાધાન્ય આપતી નવી વૈશ્વિક સુરક્ષા અને આર્થિક વ્યવસ્થાની દ્રષ્ટિ રજૂ કરી, જે અમેરિકાને સીધો પડકાર ફેંકે છે. આ દરમિયાન ચીનના બંદર શહેર ટિયાનજિનમાં શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશન (એસસીઓ)ના શિખર સંમેલનમાં રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન અને ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સહિત 20થી વધુ બિન-પશ્ચિમી દેશોના નેતાઓ હાજર રહ્યા.
શીએ કહ્યું, "આપણે વર્ચસ્વવાદ અને શક્તિની રાજનીતિનો સ્પષ્ટ વિરોધ કરવો જોઈએ અને સાચા બહુપક્ષીયવાદનો અમલ કરવો જોઈએ." આ નિવેદન અમેરિકા અને રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની ટેરિફ નીતિઓ પર પરોક્ષ કટાક્ષ હતો. તેમણે ઉમેર્યું, "વૈશ્વિક શાસન નવા ચોકડીએ પહોંચ્યું છે."
આ શિખર સંમેલનમાં એકતાનો સંદેશ આપવા માટે પુતિન અને મોદી હાથ જોડીને હસતાં-હસતાં શી તરફ આગળ વધતા જોવા મળ્યા. ત્રણેય નેતાઓ એકબીજાની બાજુમાં હસતા અને દુભાષિયાઓથી ઘેરાયેલા દેખાયા. ધ ચાઈના-ગ્લોબલ સાઉથ પ્રોજેક્ટના મુખ્ય સંપાદક એરિક ઓલેન્ડરે લખ્યું, "આ દ્રશ્ય નાટકીય હતું કે સ્વયંસ્ફુરિત, તેનાથી કોઈ ફરક પડતો નથી. જો અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ અને તેમના સમર્થકોને લાગતું હોય કે ટેરિફ દ્વારા ચીન, ભારત કે રશિયાને દબાવી શકાશે, તો આ દ્રશ્ય તેનાથી ઊલટું સૂચવે છે."
સંમેલન બાદ મોદી અને પુતિન રશિયન નેતાની બખ્તરબંધ ઓરસ લિમોઝીનમાં સાથે દ્વિપક્ષીય બેઠક માટે ગયા. મોદીએ એક્સ પર લખ્યું, "તેમની સાથેની વાતચીત હંમેશા આંતરદૃષ્ટિપૂર્ણ હોય છે." દ્વિપક્ષીય બેઠકમાં પુતિને મોદીને રશિયનમાં "પ્રિય વડાપ્રધાન, પ્રિય મિત્ર" કહીને સંબોધ્યા.
ચીન અને ભારત રશિયાના ક્રૂડ ઓઈલના સૌથી મોટા ખરીદદારો છે, જે વિશ્વનો બીજો સૌથી મોટો નિકાસકાર છે. ટ્રમ્પે ભારત પર આ ખરીદીઓ માટે વધારાના ટેરિફ લાદ્યા છે, પરંતુ ચીન પર નહીં.
એસસીઓ, જે બીજિંગમાં મુખ્ય મથક ધરાવે છે, બે દાયકા પહેલાં પ્રાદેશિક સુરક્ષા જૂથ તરીકે રચાયું હતું. ચીન, રશિયા અને ચાર મધ્ય એશિયાઈ રાજ્યો તેના સ્થાપક સભ્યો છે, જ્યારે ભારત 2017માં જોડાયું હતું.
શીએ તેમની "ગ્લોબલ ગવર્નન્સ ઈનિશિયેટિવ"માં કોઈ નક્કર પગલાંની રૂપરેખા આપી નથી, જે ચીનના નેતૃત્વને પ્રોત્સાહન આપવા અને બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી રચાયેલી અમેરિકા આધારિત આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓને પડકારવા માટેની નીતિની શ્રેણીનો ભાગ છે.
શીએ ટ્રમ્પની ટેરિફ નીતિઓથી ઊભી થયેલી ઉથલપાથલ વચ્ચે વધુ સમાવેશી આર્થિક વૈશ્વિકરણની હિમાયત કરી અને એસસીઓના "મેગા-સ્કેલ માર્કેટ" અને આર્થિક તકોની પ્રશંસા કરી.
'સ્થિરતાની નવી વ્યવસ્થા'
પુતિને જણાવ્યું કે એસસીઓએ "સાચા બહુપક્ષીયવાદ"ને પુનર્જન્મ આપ્યો છે, જેમાં પરસ્પર સેટલમેન્ટમાં રાષ્ટ્રીય ચલણોનો વધતો ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે. તેમણે કહ્યું, "આ યુરેશિયામાં સ્થિરતા અને સુરક્ષાની નવી વ્યવસ્થાનો રાજકીય અને સામાજિક-આર્થિક આધાર નાખે છે. આ સુરક્ષા વ્યવસ્થા યુરો-કેન્દ્રિત અને યુરો-એટલાન્ટિક મોડેલથી વિપરીત, વિશાળ શ્રેણીના દેશોના હિતોને ધ્યાનમાં લેશે, સંતુલિત હશે અને કોઈ એક દેશને અન્યના ખર્ચે પોતાની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવાની મંજૂરી નહીં આપે."
શીએ એસસીઓ ડેવલપમેન્ટ બેંકની રચના માટે હાકલ કરી, જે યુ.એસ. ડોલર અને અમેરિકી પ્રતિબંધોની શક્તિને ટાળવા માટે વૈકલ્પિક ચુકવણી વ્યવસ્થા વિકસાવવાની જૂથની લાંબા સમયથી ચાલતી આકાંક્ષા તરફ મોટું પગલું હશે. ચીને આ વર્ષે સભ્ય દેશોને 2 અબજ યુઆન (લગભગ 280 મિલિયન ડોલર)ની મફત સહાય અને એસસીઓ બેંકિંગ કોન્સોર્ટિયમને વધુ 10 અબજ યુઆનની લોન આપવાનું વચન આપ્યું છે.
ચીન એસસીઓ દેશો માટે આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ સહકાર કેન્દ્ર પણ બનાવશે અને તેમને ચીનના ચંદ્ર સંશોધન સ્ટેશનમાં ભાગ લેવા આમંત્રણ આપ્યું છે.
બીજિંગે આ શિખર સંમેલનનો ઉપયોગ નવી દિલ્હી સાથેના સંબંધો સુધારવાની તક તરીકે કર્યો. સાત વર્ષમાં પ્રથમ વખત ચીનની મુલાકાતે આવેલા મોદી અને શીએ રવિવારે સંમતિ દર્શાવી કે તેમના દેશો વિકાસના ભાગીદાર છે, પ્રતિસ્પર્ધી નહીં, અને વેપાર સુધારવાની રીતો પર ચર્ચા કરી.
અલગથી, શી બુધવારે બીજિંગમાં એક વિશાળ લશ્કરી પરેડની અધ્યક્ષતા કરશે, જેમાં પુતિન અને ઉત્તર કોરિયાના નેતા કિમ જોંગ ઉન તેમની સાથે જોડાશે. આ પરેડ, જે બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં જાપાનના આત્મસમર્પણની 80મી વર્ષગાંઠ ઉજવશે, ચીનની નવીનતમ લશ્કરી ટેકનોલોજી દર્શાવશે, જે વિશ્લેષકોના મતે સંભવિત હરીફોને ડરાવવા અને રોકવાનો હેતુ ધરાવે છે.
(1 ડોલર = 7.1529 ચીની યુઆન રેન્મિન્બી)
Comments
Start the conversation
Become a member of New India Abroad to start commenting.
Sign Up Now
Already have an account? Login